Couteele, Floris

Activist en journalist

Couteele stamde uit een familie van katholieke kleinburgers. Zijn ouders waren winkeliers. Hij kreeg een verzorgde klassieke schoolopleiding aan het Onze-Lieve-Vrouwecollege van de paters jezuïeten in Antwerpen, waar Paul van Ostaijen Van Ostaijen, Paul
Paul van Ostaijen (1896-1928) was een schrijver die met zijn poëzie, proza en kritische werk grote invloed heeft uitgeoefend op de Nederlandstalige literatuur. Zijn zoektocht naar een nie... Lees meer korte tijd een klasgenoot was. Onder de Duitse bezetting engageerde hij zich in het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer . Hij werkte gedreven mee aan de kleine activistische tijdschriften De Katholieke Vlaamsche Student De Katholieke Vlaamsche Student
De Katholieke Vlaamsche Student (1916 - Pasen 1918) was een activistisch studenten- en scholierentijdschrift voor de katholieke Vlaamse studentenbeweging. Het werd uitgegeven in Antwerpen... Lees meer en De Eendracht De Eendracht
De Eendracht was een activistisch weekblad dat van september 1916 tot oktober 1918 werd uitgegeven door een redactie die banden had met het Katholieke Oud-Hoogstudentenverbond en de Bond ... Lees meer . Van dat laatste blad werd hij in 1917 ook redactiesecretaris. Het tijdschrift hoorde toen tot de unionistische strekking binnen het activisme, die een zelfstandige Vlaamse staat onhaalbaar achtte en genoegen nam met een federaal België. Couteele loodste ook zijn boezemvriend Jan-Albert Goris Goris, Jan-Albert
Jan-Albert Goris (1899-1984) was een veelzijdig schrijver, ambtenaar en diplomaat. Als literator maakte hij naam onder het pseudoniem Marnix Gijsen. Hij debuteerde als expressionistisch d... Lees meer in de redactie binnen. Goris zou later bekend worden als de dichter Marnix Gijsen.

De mislukking van het activisme en het verdwijnen van De Eendracht beschouwde Couteele als een bittere persoonlijke nederlaag.

In 1919 verwierf hij, onder het pseudoniem Willem Meyboom, een wat ruimere bekendheid met het kleine boekje Laatslaapstertje, een essay over de rol van meisjes en vrouwen in de Vlaamse ontvoogding.

Advocaat en criticus

Na de oorlog begon Couteele rechten te studeren. Tegelijk zette hij zijn werk als publicist voort. Het zwaartepunt van zijn activiteit lag bij het tijdschrift Vlaamsche Arbeid Vlaamsche Arbeid
Vlaamsche Arbeid was een katholiek en Vlaamsgezind literair tijdschrift dat in Antwerpen verscheen van 1905 tot 1914 en van 1919 tot 1930. Het was het geesteskind van Karel van den Oever ... Lees meer en bij de krant De Morgenpost De Morgenpost
De Morgenpost was de Antwerpse editie van De Standaard. De uitgave was een idee van Frans van Cauwelaert. Aanvankelijk was het de spreekbuis van de christendemocratische fractie binnen de... Lees meer . Voor Vlaamsche Arbeid, waarvan hij ook een tijdlang redactiesecretaris was, schreef hij een zestigtal bijdragen. In een aantal daarvan neemt hij stelling tegen het zogenaamde cultuurflamingantisme en voor het politieke flamingantisme. Couteele erkende de verdiensten van de cultuurflaminganten, zoals die van de generatie van Van Nu en Straks Van Nu en Straks
Van Nu en Straks (1893-1901) was een literair en cultureel tijdschrift, dat voor Vlaanderen vernieuwend was doordat het aansloot bij internationale eigentijdse denkrichtingen zoals het an... Lees meer , maar verweet hun dat ze niet inzagen dat er politieke structuren nodig waren om de geestelijke emancipatie van een volk te dragen.

Voor de krant De Morgenpost schreef Couteele talrijke toneelrecensies en ook artikelen over de Antwerpse theaterwereld. Zijn stukjes overstijgen de oppervlakkige adjectievenkritiek en gaan ook in op kwesties als de keuze van het meest geschikte register voor Vlaams theater: 'realistisch' dialect of 'Hollandse toneeltaal'? 'De levende taal van een beschaafd Vlaams milieu' was volgens hem de oplossing. In 1922 juichte Couteele de benoeming toe van de flamingant Oscar de Gruyter De Gruyter, Oscar
Lees meer als directeur van de Koninklijke Nederlandse Schouwburg Koninklijke Nederlandse Schouwburg
Lees meer . Couteele verwachtte van hem geen 'partijtheater'. Hij rekende wel op hem om 'door dramatische kunst de volkskracht te verhogen’.

Jurist en satiricus

Couteele werd in 1924 ingeschreven als advocaat-stagiair bij de balie van Antwerpen. Hij beschikte over een goed vertakt netwerk in de kringen van leidende Antwerpse katholieken, dat tot bij burgemeester Frans van Cauwelaert Van Cauwelaert, Frans
Frans van Cauwelaert (1880-1961) was een Vlaamsgezinde katholieke politicus, die een hoofdrol speelde in de vernederlandsing van het openbare leven in Vlaanderen. Van Cauwelaert lag in 19... Lees meer reikte. Die opende voor hem de deur bij Lieven Gevaert Gevaert, Lieven
Lees meer , die hem een aantal opdrachten gaf als juridisch adviseur van zijn bedrijf, de N.V. Gevaert Photoproducten. Couteele werd door Gevaert ook ingezet bij de voorbereiding van de stichting van het Vlaams Economisch Verbond Vlaams Economisch Verbond
Het Vlaams Economisch Verbond (VEV) is een Vlaamsgezinde belangengroep en patronale organisatie, die werd opgericht in 1926. Tijdens het interbellum zette het VEV zich in voor algemeen ec... Lees meer , waarvoor hij de statuten ontwierp. Na de stichting van het Verbond werd Couteele betrokken bij de eerste grote actie van de nieuwe organisatie: een poging om de rechtbanken van Koophandel te vernederlandsen.

Couteele was in 1926 gehuwd met Mia Cappuyns Cappuyns, Mia
Mia Cappuyns (1896-1965) was actief in verschillende organisaties van de katholieke Vlaamse meisjesbeweging. Ook richtte ze mee het tijdschrift Gudrun op. Lees meer , een van de eerste kaderleden van Katholieke Vlaamsche Hoogeschool voor Vrouwen Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen
De Katholieke Vlaamse Hogeschool (voor Vrouwen) is een instituut dat in 1919 werd opgericht dankzij Marie-Elisabeth Belpaire, die het gebouwencomplex aan de De Bomstraat in Antwerpen ter ... Lees meer . Het echtpaar werd beproefd door de dood van hun eerste kind, kort na de geboorte. Mede daardoor legde Couteele zijn publicatiewerk een tijdlang stil. Vanaf april 1929 doorbrak hij die stilte anoniem, met een soort column in het nieuwe, militant Vlaams-nationalistische tijdschrift Jong Dietschland Jong Dietschland (1926-1933)
Jong Dietschland (1926-1933) was een radicaal Vlaamsgezind en Groot-Nederlands weekblad met veel interesse voor kunst en literatuur en met aandacht voor de Nieuwe Orde-stromingen. Het bla... Lees meer : ‘Dagboek van een arrivist’. De titel van de column verwijst naar een debat dat een tijdje gewoed had tussen de flaminganten over de vraag wat het beste was: principieel aan de zijlijn blijven ijveren voor het zuivere ideaal van de Vlaamse zelfstandigheid of praktisch toetreden tot de bestaande orde en binnen het Belgische bestel voor Vlaamse macht zorgen? Wie voor het tweede koos werd door de andere partij bestempeld als 'arrivist'. Hoewel Couteele zelf ook niet aan de kant was blijven staan, begon hij zijn 'dagboek' om de arrivisten te bespotten. Een van zijn slachtoffers was zijn vroegere vriend Marnix Gijsen, die carrière had gemaakt als professor en als kabinetschef van Frans van Cauwelaert. ‘Dagboek van een arrivist’ werd snel een van de populairste rubrieken van Jong Dietschland, mede door de moderne, soepele schrijfstijl en de soms dodelijk sarcastische toon. De identiteit van de auteur werd kort voor Couteeles vroegtijdige overlijden, op 34-jarige leeftijd, achterhaald. Pas na de boekpublicatie van het Dagboek en enkele andere essays, in 1931, raakten Couteeles ideeën in ruimere kring bekend.