Cornette, Arthur
Arthur Cornette (1852-1907) was een Vlaamsgezinde liberaal. Hij lag aan de basis van de loge Marnix van Sint-Aldegonde, waar het Nederlands vanaf het begin de voertaal was.
Arthur Cornette begon in 1869 aan zijn studies voor ingenieur aan de Gentse universiteit. Daar was Cornette actief in Vlaams-vrijzinnige kringen ( 't Zal wel gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer , het Liberaal Vlaamsch Studentengenootschap onder leiding van Julius Sabbe Sabbe, Julius
Lees meer , Alfons Prayon-van Zuylen Prayon-Van Zuylen, Alfons
Jurist en publicist Alfons Prayon-van Zuylen (1848-1916) was een vrijzinnige en progressieve flamingant, die zich zowel engageerde in het (Brusselse) liberale flamingantisme als in de sam... Lees meer en Julius Vuylsteke Vuylsteke, Julius
Lees meer ). Hij onderbrak zijn studie, werd surveillant aan het atheneum in Aarlen (1874) en in februari 1875 korte tijd redacteur bij de Antwerpse krant De Koophandel De Koophandel van Antwerpen
Lees meer . In juli 1875 werd hij adjunct-archivaris van het stadsarchief, in december 1880 leraar Nederlands en wiskunde aan de Rijksnormaalschool en in 1888 aan de Stedelijke Muziekschool, telkens in Antwerpen.
In 1889 introduceerde hij in Vlaamse tijdschriften de biologisch-evolutionistische opvattingen van Herbert Spencer over de ontwikkeling der kunsten. Onder invloed van Comte en Spinoza verdedigde hij het vrijzinnig positivisme en de nood aan een positivistische moraal. Hij haakte dit meteen vast aan de Vlaamsgezindheid die hem door Gentse liberalen in zijn studententijd was bijgebracht.
Hij kon deze gecombineerde overtuiging van 1875 af uitleven als veelgevraagd Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer spreker en evenzeer in de vrijmetselarij Vrijmetselarij
Lees meer , waarbinnen hij in de Antwerpse loge Les Elèves de Thémis vanaf 1876-1878 mee ijverde voor het behartigen van Vlaamse cultuur en voor de vernederlandsing van het onderwijs en van de pers. Les Elèves de Thémis was in 1876 al geen strikt Franstalig gezelschap meer en aan een evolutie richting tweetaligheid (feitelijk: Nederlandse eentaligheid) begonnen. Cornette kan bovendien worden beschouwd als de leider van de groep die in 1888 het initiatief nam tot de oprichting van de loge, Marnix van Sint-Aldegonde, waar het Nederlands vanaf het begin de voertaal was. Cornette werd er dan ook de eerste voorzitter van. Deze werkplaats sprak zich uit voor een eentalig Vlaanderen en was een tribune voor Nederlandstalige liberale politieke mandatarissen. Cornette vond een bijkomende spreekbuis in de Vlaamsgezinde liberale kranten De Vlaamsche Gazet (van 1879 af) en De Kleine Gazet De Kleine Gazet
De Kleine Gazet (1874-1888) was een Antwerps liberaal, progressief en Vlaamsgezind dag- en weekblad. Het fungeerde als het orgaan van diverse organisaties. Lees meer (van 1880 af). Van 1888 tot 1889 zetelde hij als liberaal lid in de Antwerpse provincieraad; hier ijverde hij vooral voor het door zijn goede vriend Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer ontworpen en in 1898 opgerichte Koninklijk Vlaams Muziekconservatorium Koninklijk Vlaams Conservatorium Antwerpen
Het Koninklijk Conservatorium Antwerpen is een onderwijsinstelling voor dans, drama en muziek. In 1898 was het de eerste Nederlandstalige instelling voor hoger onderwijs in België. ... Lees meer te Antwerpen. In 1896 stichtte hij de Zuidnederlandsche Tooneelbond Zuidnederlandsche Tooneelbond
De Zuidnederlandsche Toneelbond (1896) was een Antwerpse afdeling van het Nederlandsch Tooneelverbond. Het initiatief kwam nooit echt van de grond. Lees meer .
Werken
– De vrijmetselarij en hare beschavende rol in de XIXe eeuw, 1878.
– Vrij denken, 1880.
Literatuur
– A.H. Cornette, Een levensbeeld, 1915.
– F. Smits, Vijftig jaar geschiedenis van de Achtb. L. Marnix van St. Aldegonde 1890-1940, z.j. (1940).
– J. Verschaeren, Cornette, H.A.M., in: NBW, dl. XII, 1987.
– J. Vlasselaers, Literair bewustzijn in Vlaanderen, 1840-1893, Leuven, 1985, pp. 89-90.
– L. Coenen, Arthur Cornette. Een vrijmetselaarsleven, Kalmthout, 1990.
– K. Wils, De omweg van de wetenschap. Het positivisme en de Belgische en Nederlandse intellectuele cultuur, 1845-1914, Amsterdam, 2005, pp. 165-168.
– J. Tyssens e.a., Mijn taal, mijn vrijheid! De Nederlandstalige vrijmetselarij in België, Brussel, 2022.