Borginon, Gustaaf

Persoon
Luc Vandeweyer (2023, aanvulling), Luc Vandeweyer (1998, aanvulling)

Gustaaf Borginon (1852-1922) was een Vlaamsgezinde arts en parlementslid voor de katholieke partij. Hij zette zich onder meer in voor de vernederlandsing van het onderwijs en het leger in Belgiƫ.

Geboorte
Roosdaal, 28 februari 1852
Overlijden
Roosdaal, 15 oktober 1922
Leestijd: 3 minuten

Gustaaf Borginon groeide op in een verfranst midden en volgde middelbaar onderwijs aan het college te Edingen op de taalgrens Taalgrens
Het begrip ā€˜taalgrensā€™ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer
. Daarna studeerde Borginon geneeskunde aan de Katholieke Universiteit Leuven waar hij in 1875 promoveerde; met verdere specialisaties te Wenen, Parijs, Edinburg en Londen. Hij vestigde zich in 1877 als arts in het Brusselse en bleef bedrijvig op wetenschappelijk gebied. Hij speelde een belangrijke rol in het artsensyndicalisme en werd secretaris en erevoorzitter van de FƩdƩration mƩdicale belge; hij was tevens van 1894 tot 1900 lid van de Provinciale Geneeskundige Commissie.

Borginon speelde een belangrijke rol in de flamingantische Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
vleugel van de katholieke partij Katholieke partij
De katholieke partij, later CVP (vanaf 1945) en CD&V (vanaf 2001) speelde een cruciale rol in de geschiedenis van de Vlaamse beweging. De partij had een belangrijk aandeel in onder m... Lees meer
. Hij was provincieraadslid (1884-1888), gemeenteraadslid in Schaarbeek (1895-1912), volksvertegenwoordiger voor het arrondissement Brussel (1912-1919). Mede onder invloed van zijn familie en zijn schoonfamilie Lindemans had hij een bijzondere aandacht voor onderwijszaken.

In 1908 behoorde Borginon tot de ondertekenaars van het Vertoogschrift der katholieke Vlamingen aan de bisschoppen, een vertoogschrift waarin het recht op Nederlands onderwijs Onderwijs
Lees meer
werd uitgesproken. Toen in 1912 in de aanloop van de parlementsverkiezingen de Katholieke Vlaamsche Bond in het arrondissement Brussel moest plooien voor de francofone druk uit de hoofdstad kreeg hij de onverkiesbare veertiende plaats toegewezen, ook al was hij bestuurslid van de katholieke kiesvereniging en lid van het hoofdbestuur van de Katholieke Vlaamsche Landsbond Vlaamsche Katholieke Landsbond
Lees meer
. Dat was tegen eerdere afspraken in. Hij moest dus een zetel behalen op basis van een voldoende groot aantal stemmen op zijn naam. De flaminganten van het arrondissement, waaronder zijn neef Hendrik, Staf de Clercq De Clercq, Staf
Staf de Clercq (1884-1942) was een Vlaams-nationalistische politicus, die zijn politieke carriĆØre begon als kamerlid voor de Frontpartij. Hij staat vooral bekend als stichter en eerste l... Lees meer
en een groot deel van de parochiegeestelijkheid op het platteland, mobiliseerden zo massaal dat hij toch verkozen raakte dankzij een achtduizendtal voorkeurstemmen.

In het parlement viel hij op door zijn interventies op Vlaams gebied. Hij werd lid van de Katholieke Vlaamsche Kamergroep. In 1913 bewees Borginon dat er in het Belgisch leger Leger
Lees meer
mĆ©Ć©r Vlamingen dan Walen werden gestraft, weggezonden of vluchtten en dat dit verklaarbaar was door de miskenning van hun taal en de daaruit voortvloeiende behandeling. Hij steunde ook de Vlaamse ambtenaren die ijverden voor een verdere vernederlandsing. In 1914 zou hij ā€“ nog voor de oorlog uitbrak - terugkeren naar zijn geboortestreek. Tijdens de bezetting keerde hij zich openlijk tegen de activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiƫle... Lees meer
en de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
. Na de Duitse nederlaag steunde hij een motie van wantrouwen tegen de drieledige regering-Delacroix die hij te anti-Vlaams vond. Hij bleef zichzelf rekenen tot de katholieke partij maar bleef vanaf dan buiten de verkiezingsstrijd.

Werken

ā€“ La question de l'UniversitĆ© flamande... l'Association catholique de Bruxelles, 1911.

Literatuur

ā€“ H.J. Elias, Geschiedenis van de Vlaamse Gedachte, IV, 1965.
ā€“ Uit het archief van Frans van Cauwelaert 1. Gedenkschriften over de Vlaamse Beweging en de Belgische politiek 1895-1918, met inleiding en aantekeningen van R. de Schryver, 1971.
ā€“ L. Vandeweyer, Vlaamse ambtenaren en Volksvertegenwoordigers, Ć©Ć©n strijd! De Studiecommissie voor de Vervlaamsing der Openbare Besturen in Vlaanderen 1911-1914, in: Wetenschappelijke Tijdingen, jg. 60, 2001, nr. 2, pp. 67-95.
ā€“ L. Vandeweyer, De verkiezing van Gustaaf Borginon tot volksvertegenwoordiger in 1912 in het arrondissement Brussel-Halle-Vilvoorde; een overwinning voor de flaminganten? in: Wetenschappelijke Tijdingen, 2022, nr. 1, pp. 5-34.

Suggestie doorgeven

1973: Gaston Durnez (pdf)

1998: Luc Vandeweyer (pdf)

2023: Luc Vandeweyer

Inhoudstafel