Bond der Vlamingen van Oost-België

In 1952 richtte Jozef Gouverneur Gouverneur, Jozef
De voormalige priester Jozef Gouverneur (1914-1992) zette zich vanaf de jaren 1950 in voor de Nederlandstaligen in oostelijk België. Onder zijn impuls werd in 1952 onder meer de Bond der ... Lees meer , een van de spilfiguren van de Vlaamsgezinde werking in de regio van de Voerstreek Voeren
Lees meer en het zogeheten Land van Overmaas Overmaas
De Overmaas is een historische regio tussen de Maas, de Belgisch-Nederlandse en Belgisch-Duitse grens. Lees meer , een Bond der Vlamingen van Oost-België (BVOB) op.

Oprichting en activiteiten

Het Davidsfonds Davidsfonds
Het Davidsfonds is een katholieke Vlaamse cultuurvereniging, die werd opgericht in januari 1875. Lees meer , dat in het interbellum een afdeling had in Gouverneurs woonplaats Eupen en er zich richtte op de in de stad en de omgeving wonende Nederlandssprekenden, werd daar door velen beschouwd als te katholiek, te intellectueel en te Vlaams. Om die reden werd deze afdeling in februari 1952 door het Leuvense hoofdbestuur opgeheven. Als reactie daarop richtte Gouverneur in april 1952 de Bond der Vlamingen van Oost-België (BVOB) op, waarvan hij ook het secretariaat op zich nam. Deze BVOB was het alternatief van Gouverneur om te blijven ijveren voor het behoud van het Nederlands in Oost-België (d.w.z. het Land van Overmaas), dat de Voerstreek en de Platdietse streek omvatte (het gebied rond de dorpen Moresnet, Gemmenich, Montzen en Kelmis en de regio Aubel-Welkenraedt).

Op 11 juli 1952 – 650 jaar na de Guldensporenslag Guldensporenslag
De Guldensporenslag was een veldslag op de Groeningekouter nabij Kortrijk op 11 juli 1302. Hierbij werd het Franse ridderleger verslagen. De slag kreeg in de Vlaamse beweging een symbolis... Lees meer – kwam het eerste nummer uit van het Overmaas' Volksblad, met informatie over het gebied Overmaas in het Nederlands, Frans en Duits. Van toen af combineerde Gouverneur, die inmiddels was verhuisd naar Verviers, de functies van voorzitter en secretaris van de BVOB. In 1954 telde het maandblad 625 abonnees en werden er ongeveer evenveel exemplaren gratis verspreid. In de hoogtijjaren 1955-1960 waren er ongeveer 230 gezinnen aangesloten bij de BVOB.

Van 1954 tot 1962 organiseerde de BVOB elk jaar een Overmaasdag in Verviers, waarop Vlamingen en Nederlanders verbroederden met Nederlandstaligen uit Oost-België. Er werd met een eigen vlag ook herhaaldelijk deelgenomen aan de IJzerbedevaart IJzerbedevaarten
De IJzerbedevaart is een jaarlijkse herdenking van de Vlaamse gesneuvelden tijdens de Eerste Wereldoorlog, die ontstond omstreeks 1920. Dit voor de Vlaamse beweging erg symbolische gebeur... Lees meer .

Daarnaast richtte de BVOB Vlaamse bibliotheken en vriendenkringen op in Verviers, Eupen, Welkenraedt en Moresnet. Gidsen van de BVOB leidden geregeld (school)groepen rond in het Overmaas-gebied. Meer in het algemeen probeerde de BVOB in Vlaanderen belangstelling te wekken voor de Overmaasregio. Wegens financiële problemen ten gevolge van een te beperkt abonneebestand werd het Overmaas' Volksblad in 1958 vervangen door een gestencild mededelingenblad, Overmaas' Berichten, dat tot 1964 verscheen en van 1965 tot 1968 op zijn beurt werd opgevolgd door Grenzen Open Grenzen Open
Het maandelijkse tijdschrift Grenzen Open werd van 1965 tot 1968 uitgegeven door de Bond der Vlamingen van Oost-België. Het blad bevatte historische, taalkundige en toeristische bijdragen... Lees meer .

Vastlegging van de taalgrens in 1962 en gevolgen

Na de vastlegging van de taalgrens Taalgrens
Het begrip ‘taalgrens’ verwijst in het algemeen naar een grens die twee bevolkingsgroepen die een verschillende taal spreken van elkaar scheidt en in het bijzonder naar de grens tussen he... Lees meer en de overheveling van de Voerstreek naar Limburg Limburg
Lees meer in 1962, ontvingen leden van de BVOB doodsbedreigingen en circuleerden er volgens de politie plannen voor een moordaanslag op Gouverneur. Als reactie daarop werd in de Overmaas’ Berichten een mededeling aan ‘De Vlamingen van Oost-België’ gepubliceerd om geen Franstalige kranten te lezen, ‘die u misvormen’. Ondertussen verhuisde Gouverneur, en bijgevolg het secretariaat, naar Tongeren. Deze ontwikkelingen leidden ertoe dat het voor de BVOB, die tijdens de daaropvolgende jaren nogal wat leden verloor, steeds moeilijker werd om een van haar belangrijkste doelstellingen – het contact en de verbinding tussen de Voerstreek en de overige delen van Overmaas – in stand te houden en er het behoud van het Nederlands te bepleiten en te verdedigen. In een van de laatste nummers van de Overmaas’ Berichten herformuleerde de BVOB in januari 1964 nog eens haar intenties: ‘Ter vrijwaring van het Platdietse dialect en voor meer beschaafd Nederlands in Overmaas’.

Hoewel de BVOB midden de jaren 1960 nog slechts omstreeks twintig leden telde, bleef men betrokken bij het sociocultureel leven in het Overmaasgebied en werden van 1963 tot 1970 in Nederlands-Limburg jaarlijks studiedagen georganiseerd.  

Nadat de samenwerking met de Werkgemeenschap Oost-België Werkgemeenschap Oost-België
De Werkgemeenschap Oost-België had als doel het behoud en de bescherming van de eigen aard en taal in Oost-België (1970-1973). Lees meer in 1970-1971 was gestrand, maakte de BVOB een beperkte doorstart en werd in 1972 onder meer een cultuur oeristische Overmaasgids uitgegeven.

Gouverneur kantte zich tegen de zogeheten Voerwandelingen die het Taalaktiekomitee Taal Aktie Komitee
Het Taalaktiekomitee (TAK) (1972) is een partijpolitiek-onafhankelijke Vlaams-nationalistische actiegroep met – zeker tot in de jaren 1990 – als handelsmerk ludieke stunts en verrassende ... Lees meer (TAK) en andere flamingantische organisaties aan het eind van de jaren 1970 en in het begin van de jaren 1980 organiseerden. De stelselmatige achteruitgang van de BVOB maakte dat de vereniging in 1992 ophield te bestaan.

Het archief van de Bond der Oost-Vlamingen is in 2012 tijdens de overbrenging ervan van een extern depot naar de eigenlijke bewaarplaats in het KADOC zoek geraakt.