Bellefroid, Jan Baptist

Persoon
Herwig De Lannoy (2023, aanvulling), Karen Van Hoorick (1998)

Jan Baptist Bellefroid (1888-1971) was een Vlaamsgezind vakbondsleider, die tijdens de Eerste Wereldoorlog lid werd van de Raad van Vlaanderen en tijdens de Tweede Wereldoorlog medestichter was van de Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen.

Volledige voornaam
Jan Baptist Hubert
Geboorte
Hasselt, 29 december 1888
Overlijden
Antwerpen, 17 januari 1971
Leestijd: 3 minuten

Jan Baptist Bellefroid was van 1906 tot 1910 voorzitter van de Jonge Klauwaerts De Jonge Klauwaarts (Hasselt)
De Jonge Klauwaarts werd in 1884 opgericht als Vlaamsgezinde katholieke studentenbond en voortgezet als bond van de Katholieke Studentenactie (KSA). De vereniging speelde zowel in de Vlaa... Lees meer
, de katholieke Vlaamse studentengilde in Hasselt. In 1911 vestigde hij zich in Herentals. Behalve stichter en secretaris van de christelijke vakverenigingen in Herentals was hij ook voorzitter van het Kempisch Vlaamsch Verbond. Tijdens de oorlog koos de christendemocraat Bellefroid voor het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
en in 1917 werd hij lid van de Raad van Vlaanderen Raad van Vlaanderen (1917-1918)
De Raad van Vlaanderen (1917-1918) was een activistisch marionettenparlement tijdens de Eerste Wereldoorlog, dat onderdeel was van de Duitse plannen om in Vlaanderen een blijvende invloed... Lees meer
. Hij werd ook bestuurslid van Per Crucem ad Lucem Per Crucem ad Lucem
Per Crucem ad Lucem was een katholieke, activistische en pacifistische vereniging, opgericht in Antwerpen op 12 juli 1917. Ze bleef zeker bijeenkomen tot in 1928. De vereniging steunde de... Lees meer
, een activistische en pacifistische vereniging die dat jaar in Antwerpen gesticht was.

In 1917 maakte Bellefroid een activistische propagandareis door de Kempen en was hij er betrokken bij de organisatie van activistische meetings. Daarna bracht hij nog geregeld verslag uit bij de Raad van Vlaanderen over het activisme in deze regio.

In juni 1918 werd Bellefroid belast met het professioneel uitbouwen van het activistische Centraal Vlaamsch Propagandabureau Centraal Vlaamsch Propagandabureau
Het in Brussel gevestigde Centraal Vlaamsch Propagandabureau was tijdens de Eerste Wereldoorlog het centrum en het secretariaat van de activistische propaganda vanwege de Raad van Vlaande... Lees meer
in Mechelen. Hij rustte het uit met een documentatieafdeling en een bibliotheek. Van de 11 juli-viering trachtte hij dat jaar een groot propagandafeest voor het activisme te maken en de stad werd vol affiches gehangen. Maar de opkomst bleef met een driehonderdtal deelnemers ver beneden de verwachtingen.  

In november 1918 vluchtte Bellefroid naar Nederland om de repressie Repressie
Lees meer
te ontlopen. Bellefroid werd wel afgezet als lid van de Koninklijke Vlaamse Academie. Ook het Vlaams Pleitgenootschap zette hem aan de deur.

Hij vestigde zich als boekhandelaar-uitgever in Den Haag. Mogelijk trad hij toe tot de Nationaal-Socialistische Beweging Nationaal-Socialistische Beweging
De Nationaal-Socialistische Beweging (NSB) was een Nederlandse politieke partij, op 14 december 1931 opgericht en geleid door Anton Mussert. Lees meer
in Nederland (NSB). In 1937 liet hij zijn katholieke boekhandel-uitgeverij Pax over en keerde terug naar België. Midden 1940 was hij samen met zijn dochter Mia medestichter van de Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen
De Nationaal-Socialistische Beweging Vlaanderen (NSBV) was een nationaal-socialistische politieke partij, vlak na mei 1940 opgericht. Lees meer
(NSBV) en hij werd secretaris-penningmeester. Kort voor de bevrijding vluchtten vader en dochter Bellefroid het land uit. In mei 1945 werd Jan Bellefroid door de Krijgsraad bij verstek tot vijfentwintig jaar dwangarbeid veroordeeld. Zijn dochter kreeg tien jaar hechtenis wegens verklikking. Een jaar later, mogelijk na hun terugkeer naar België, werden de veroordelingen teruggebracht tot respectievelijk tien en vijf jaar, maar het is onduidelijk hoe lang ze hun straf effectief hebben moeten uitzitten. Zijn leven lang bleef Jan Bellefroid zijn gezindheid trouw en in zijn overlijdensbericht liet hij fier vermelden dat hij lid van de Raad van Vlaanderen geweest was.

Werken

– Artikelen in Het Kempenland.

Literatuur

– S. Scholl, Geschiedenis van de arbeidersbeweging van het arrondissement Turnhout, 2 dln., 1951-1952.
– F. Verheyen, 75 Jaar Kristelijke vakbeweging te Herentals en omgeving, 1982.
– K. van Hoorick, Het activisme te Mechelen (1914-1918), in: BTNG, jg. 24, 1993, nr. 3-4, pp. 501-527.
– J. van den Berg, Dietsland Houzee! De NSB en Vlaanderen 1940-1944 (eerste deel), in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, jg. 53, 1994, nr. 4, pp. 217-234.
– G. Clerbout, Oorlog aan de Dijle. Mechelen tijdens de Eerste Wereldoorlog, 2012.
– D. Vanacker, Het aktivistisch avontuur, 1991.
– M. Deckers, De strafrechtelijke vervolging van het activisme, in: WT. Tijdschrift over de geschiedenis van de Vlaamse beweging, 2002, nr. 4, pp. 191-211.
– L. Simons, Het boek in Vlaanderen sinds 1800. Een cultuurgeschiedenis, 2013.
– S. van Clemen, Activisme in Turnhout, in: Jaarboek Taxandria, 2015, pp. 11-28.

Suggestie doorgeven

1998: Karen Van Hoorick (pdf)

2023: Herwig De Lannoy

Databanken

Inhoudstafel