Activistische sluikpers

Na de wapenstilstand Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer van 11 november 1918 zou het nog meer dan een half jaar duren vooraleer er een formeel vredesakkoord was. In die woelige maanden werd gevreesd voor een heropflakkering van de oorlog –het Duitse leger bestond nog en was met een deel van zijn wapens teruggetrokken– en was Europa het toneel van verschillende revolutionaire opstoten, aangevoerd door onder andere Pieter Jelles Troelstra in Nederland en Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg in Duitsland.

In die maanden doken in Vlaanderen verschillende krantjes en pamfletten op die het activisme Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer verdedigden en zelfs opriepen tot gewelddadige acties. Toen het einde van de oorlog naderde, weken verschillende activisten uit naar Nederland en richtten in Den Haag een Vlaamsch Comité Vlaamsch Comité
Het Vlaamsch Comité (1918-1919) werd opgericht om enerzijds de gemeenschappelijke politieke doeleinden van het activisme op het internationale forum aan de bod te brengen en anderzijds de... Lees meer op. Het standpunt van dit comité bleef lange tijd onduidelijk: moest het de belangen van de uitgeweken activisten behartigen of eerder revolutionaire acties opzetten tegen de Belgische regering? De voorstanders van deze laatste optie hoopten de terugkerende Vlaamse frontsoldaten aan te zetten tot een gewapende opstand.

Om zijn communicatie te stroomlijnen richtte het Vlaamsch Comité in december 1918 het Vlaamsch Persbureau Vlaamsch Persbureau
Het Vlaamsch Persbureau was een onderdeel van het in Den Haag gevestigde Vlaamsch Comité en belastte zich met pers en propagandazaken voor de uitgeweken activisten. Lees meer op. Het Persbureau ondersteunde onder leiding van Hendrik Mommaerts Mommaerts, Hendrik
Hendrik Mommaerts (1886-1980) werkte mee aan de voorbereiding en oprichting van de krant De Standaard en was tijdens de Eerste Wereldoorlog in leidinggevende functies betrokken bij het ac... Lees meer de uitgave van sluikbladen in Vlaanderen. Deze periodieke pamfletten moesten de frontsoldaten de ‘waarheid’ vertellen over het activisme en hen agiteren met het oog op anti-Belgische terreuracties. In de blaadjes werd ook fel geprotesteerd tegen de arrestatie en opsluiting van activisten. Voor het schrijven en verspreiden van deze ondergrondse pers werd beroep gedaan op een netwerk van achtergebleven en ondergedoken activisten, waaronder August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer , Jules Spincemaille Spincemaille, Jules
Lees meer en Hugo Van den Broeck Van den Broeck, Hugo
Hugo van den Broeck (1891-1960) was vooral actief in verschillende domeinen van de perswereld. Na de Eerste Wereldoorlog vlucht hij naar Nederland en wordt in België bij verstek veroordee... Lees meer .

Vanaf december 1918 verschenen er minstens vier clandestiene bladen: De Vliegende Aktivist (drie nummers), De Vrije Stem (zes nummers), ’t En Zal (drie nummers) en Vrij Vlaanderen (vier nummers). De meeste sluikbladen verdwenen in februari 1919 na de arrestatie van August Borms. Het revolutionaire doel van deze activistische pers faalde door een foute inschatting van de invloed van de Frontbeweging en de antipathie bij het merendeel van de Vlaamse bevolking en soldaten ten aanzien van het activisme. Het resultaat was daarentegen een verhoogde waakzaamheid van de Belgische veiligheidsdiensten en een repressieve houding tegen alle revolutionaire opvattingen, zonder onderscheid tussen activisten, communisten en anarchisten.