Société des Auteurs belges – Belgische Auteursmaatschappij

De Nationale Vereeniging voor Auteursrecht (NAVEA) werd op 30 november 1922 op initiatief van componist Emiel Hullebroeck Hullebroeck, Emiel
Emiel Hullebroeck (1878-1965) was een Vlaamsgezinde componist en dirigent. Hij is van grote betekenis geweest voor de Vlaamse liedbeweging in de 20ste eeuw en voor het sociale statuut van... Lees meer (1878-1965) opgericht in Antwerpen. De vereniging was gegroeid uit het Genootschap voor Vlaamsche Componisten dat op 29 januari 1922 eveneens op initiatief van Hullebroeck werd opgericht met als medestichters Flor Alpaerts Alpaerts, Flor
Antwerpenaar Flor Alpaerts (1876-1954) was de belangrijkste Benoit-dirigent van zijn generatie. Ook was hij actief als componist. Lees meer (1876-1954), Lode Baekelmans Baekelmans, Lode
Lode Baekelmans (1879-1965) was een Antwerpse schrijver en bibliothecaris. In 1933 werd hij de eerste conservator van het Museum van de Vlaamsche Letterkunde, nu het Letterenhuis, en werd... Lees meer (1879-1965), Lode Monteyne Monteyne, Lode
Lode Monteyne (1886-1959) schreef naast toneelrecensies en essays een standaardwerk over het Vlaamse toneel. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was hij directeur van de Koninklijke Nederlands... Lees meer (1886-1959) en Lodewijk Mortelmans Mortelmans, Lodewijk
Lodewijk Mortelmans (1868-1952) was achtereenvolgens leraar en directeur van het Antwerpse conservatorium. Hoewel hij grote bewondering koesterde voor Peter Benoit, brak hij gaandeweg met... Lees meer (1868-1952). De doelstellingen van het Genootschap waren de ‘grondslag vormen van een opbloeiend Vlaamsch muziekleven’ en ‘zo mogelijk, tot stand te brengen een Vlaamsche Auteursvereenging, die de rechten onzer Vlaamsche toondichters met toewijding zou behartigen’. Na 1935 hield het Genootschap op te bestaan, maar NAVEA kon zich verder ontwikkelen.

Het doel van de vereniging was het innen en verdelen van auteursrechten. Tot dan werd die taak waargenomen door de Franse verenigingen: SACEM (Société des Auteurs, Compositeurs et Editeurs) voor de muziek en SACD (Société des Auteurs et Compositeurs dramatiques) voor toneel en letteren. De werking van deze buitenlandse verenigingen werd door de Belgische kunstenaars als ongunstig ervaren omwille van de afstand van de zetel van deze verenigingen en de onbekendheid met plaatselijke culturele verhoudingen. Gezien daar voor Vlamingen nog het taalprobleem bij kwam, valt het niet te verwonderen dat het initiatief tot de oprichting van een eigen vereniging door hen werd genomen. Een gelijkaardige situatie in Nederland had daar reeds tien jaar vroeger tot hetzelfde resultaat geleid. Van bij de aanvang besloot NAVEA op te treden voor alle kunsttakken, zowel muziek als toneel, letteren en zelfs beeldende kunst en film. De vereniging gaf een periodiek uit: Muziek-Warande: Tijdschrift Voor Muziekminnende Vlamingen Muziekwarande
Muziekwarande (1922-1931) was een maandelijks muziektijdschrift. Hoofdredacteur was Emiel Hullebroeck. Lees meer . Dit tijdschrift was vooral anti-Frans gericht.

Het naast elkaar bestaan van NAVEA en de Franse verenigingen gaf aanleiding tot talrijke conflicten, waaraan slechts een einde kwam door een Verordening van 2 januari 1941 van de Duitse bezettende overheid die aan NAVEA het alleenrecht gaf om in België auteursrechten te innen en te verdelen, en die alle verdere activiteiten van SACEM en SACD verbood. Het is waarschijnlijk dat NAVEA de Duitse overheid attent maakte op de bestaande concurrentie van SACEM en SACD. In elk geval werd dit de directie van NAVEA na de oorlog zwaar aangerekend.

Vanwege dit verbod en de overstap van Belgische Franstalige kunstenaars naar NAVEA na een statutenwijziging van SACEM werd NAVEA in 1945 omgevormd tot een tweetalige nationale instelling onder de benaming SABAM (Société des Auteurs belges - Belgische Auteursmaatschappij). SACEM keerde niet naar België terug. SACD deed dit wel en is nog altijd in ons land actief. Vermits nu echter SABAM, buiten haar eigen leden, ook alle buitenlandse repertoires vertegenwoordigt, worden conflicten vermeden.

De raad van bestuur bestaat uit een gelijk aantal Nederlandstalige en Franstalige leden. Buiten het eigenlijke beheer van auteursrechten ontwikkelt SABAM nog culturele activiteiten zoals het jaarlijks verlenen van prijzen aan kunstenaars uit de verschillende kunsttakken en het steunen van allerlei culturele initiatieven. Omdat de beide taalvleugels van de raad op dit gebied autonoom beslissen, gaat van SABAM nog een zekere invloed op het Vlaamse culturele leven uit. Verscheidene vooraanstaande Vlaamse componisten zijn voorzitters van SABAM geweest: Marcel Poot, Jef Maes en Victor Legley.