Scharpé-fonds

Organisatie
Nico Van Campenhout (2023, herwerking), Nico Wouters (1998)

Het Scharpé-fonds, opgericht in 1922, verleende aanvankelijk financiële studiesteun aan de kinderen van de ter dood veroordeelde activist August Borms. Later werd de doelgroep uitgebreid naar kinderen van alle voormalige activisten en naar kinderen van verdienstelijk geachte Vlamingen.

Alternatieve naam
Komiteit Kinderen Borms [1922]
Studiefonds voor de kinderen van getroffen Vlamingen (Bormsfonds) [1922-1935]
Oprichting
1922
Stopzetting
1940
Leestijd: 2 minuten

Het Scharpé-fonds, genoemd naar medestichter Lodewijk Scharpé Scharpé, Lodewijk
Lodewijk Scharpé (1869-1935) was een taalkundige die aan het begin van de 20ste eeuw bijdroeg tot de vernederlandsing van de Leuvense universiteit. Na de Eerste Wereldoorlog zette hij zic... Lees meer
, hoogleraar Germaanse filologie aan de Leuvense universiteit, werd in 1922 door hem opgericht samen met zijn Leuvense collega-hoogleraar Emiel Vliebergh Vliebergh, Emiel
Emiel Vliebergh (1872-1925) was een centrale figuur in de katholieke Vlaamse beweging. Hij stuurde aan op taalwetgeving, culturele ontwikkeling en eenheid onder de katholieke flaminganten... Lees meer
en de Antwerpse tandarts Hilaire Allaeys Allaeys, Hilaire
Tandarts Hilaire Allaeys (1873-1934) werkte mee aan tal van Vlaamsgezinde periodieken. In Antwerpen was hij medestichter van de Vlaamsche Zangersgilde. Lees meer
. Aanvankelijk luidde de naam Studiefonds voor de kinderen van getroffen Vlamingen en vanaf 1927 Bormsfonds. Het oorspronkelijke opzet was het geven van financiële steun aan de kinderen van de ter dood veroordeelde en in de gevangenis verblijvende oud-activist August Borms Borms, August
August Borms (1878-1946) speelde een prominente rol in de activistische collaboratie tijdens de Eerste Wereldoorlog en groeide nadien uit tot hét symbool van de amnestiebeweging, die een ... Lees meer
, zodat die hun studies zouden kunnen voortzetten. Later werd de doelgroep uitgebreid tot alle kinderen van veroordeelde activisten Activisme
Het begrip activisme verwijst naar de fractie van flaminganten die tijdens de Eerste Wereldoorlog bereid was om politiek of anderszins samen te werken met de Duitse bezetter en financiële... Lees meer
.

Na de dood van Scharpé in 1935 werd de organisatie omgedoopt tot Scharpé-fonds, Studiefonds voor de Kinderen van getroffen Vlamingen. Het bestuur bestond sinds de stichting uitsluitend uit Vlaamsgezinden van katholieke signatuur, net als het comité van ereleden. Daartoe behoorden zowel Vlaams-nationalisten als flaminganten Flamingant
Flamingantisme is een term die met verschillende betekenissen wordt toegekend aan actoren binnen de Vlaamse beweging en het Vlaams nationalisme. Lees meer
uit het katholieke middenveld en de katholieke partij.

De doelstellingen en het doelpubliek werden in 1935 andermaal verruimd. Met giften van gewone en beschermende leden en ‘leden voor het leven’ werden leningen en studiebeurzen ter beschikking gesteld aan begaafde kinderen van als ‘verdienstelijk' bestempelde Vlamingen die zelf hun studie niet of niet helemaal konden betalen.

Het fonds kampte op dat moment echter al enkele jaren met financiële problemen. Zo was op 31 januari 1933 een omzendbrief verstuurd, waarin – onder het motto ‘Doe het nu, dadelijk, en op staanden voet!’ – werd opgeroepen om geld te storten aan de noodlijdende vereniging. Er werd ook overwogen om niet-katholieken op te nemen in het beschermcomité, maar aan de verplichting voor ondersteunde studenten om aan de katholieke Leuvense universiteit te studeren, werd niet getornd. Een wervingscampagne voor nieuwe bestuursleden, propagandisten en ondersteunende financiers werd opgestart. Veel haalde dat allemaal niet uit, waardoor de steunverlening door het Scharpé-fonds geleidelijk werd afgebouwd en uiteindelijk opgeschort.

Literatuur

Scharpé-fonds, z.j.
– P. Sobry, Bij het stichten van het Scharpé-Fonds, in De Standaard, 22 oktober 1935.

Suggestie doorgeven

1975: Frans van der Elst (pdf)

1998: Nico Wouters

2023: Nico Van Campenhout

Inhoudstafel