Falck, Anton

Anton Falck studeerde aan het Athenaeum Illustre in Amsterdam en promoveerde in 1799 in Leiden in de rechten. Hij toonde zijn hele leven een actieve literaire en filosofische belangstelling, gepaard aan een grote reislust. In 1801 werd Falck advocaat bij het Hof van Holland. In 1802 ging hij als legatiesecretaris naar Madrid en van 1806-1810 vervulde hij hoge functies in het Koninkrijk Holland op het ministerie van Buitenlandse Zaken en later op het ministerie van Koloniën en Marine.

Ministerfuncties en diplomaat

Gedurende de inlijving bij Frankrijk was Falck ambteloos burger. Als kapitein der schutterij speelde hij in 1813 bij de bevrijding echter een belangrijke rol in Amsterdam. Zo werd hij ook opgemerkt door de toenmalige Soeverein Vorst Willem I der Nederlanden, Willem I
Willem I (1772-1843) was koning der Nederlanden van 1815 tot 1840, en dus ook tussen 1815 en 1830 (de jure tot 1839) van het zuidelijke deel daarvan. Zijn beleid inzake de nationale taal ... Lees meer , die hij in 1814 naar Parijs vergezelde. Daar stelde Falck de VIII Artikelen op die als grondslag dienden voor de vereniging van Nederland en België. In het nieuwe koninkrijk was hij van 1818-1824 minister van Onderwijs, Nationale Nijverheid en Koloniën.

Zijn diplomatieke loopbaan begon Falck in 1824 als ambassadeur in Engeland. In 1832 nam hij ontslag uit onvrede met de volhardingspolitiek van Willem I. Hoewel zijn gezondheid te wensen overliet aanvaardde hij in 1839 de benoeming tot gezant in Brussel, waar hij in 1843 overleed.

Falcks betrekking met de Zuidelijke Nederlanden dateerde uit de Franse tijd. Al voor 1813 wenste Falck de vereniging van Noord en Zuid. Het politieke motief was bij deze keuze doorslaggevend: Falck verwees meermaals naar de barrièrepolitiek als een voorganger van het Koninkijk der Nederlanden. Hij redeneerde toen vanuit een exclusief Noord-Nederlands perspectief en erkende later onvoldoende oog te hebben gehad voor de verschillen in taal, religie en gewoonten. Als minister van Onderwijs heeft hij de vernederlandsing via het onderwijs krachtig bevorderd om de nationale eenheid te versterken. Ook wetenschap en cultuur hadden zijn aandacht. Vanuit Londen volgde hij sedert 1824 de ontwikkelingen in het Zuiden met zorg. Hij zou als ambassadeur in 1830 echter gedwongen zijn mee te werken aan de scheiding van hetgeen hij in 1814 met veel enthousiasme bijeengebracht had. Nog in september 1830 hoopte hij dat niet alles vanwege ‘Waalsche warhoofden’ te gronde zou gaan, maar spoedig daarna was ook voor hem de scheiding definitief en diende België erkend te worden. Zijn eerlijk aanvaarden van de scheiding en zijn vele relaties in België (hij was in 1817 met de Belgische barones de Roisin gehuwd) maakten hem bij uitstek geschikt voor een functie in Brussel, zodra beide landen diplomatieke betrekkingen aanknoopten.

Nederlandse taal

Falck nam die functie aan, maar hield vanuit zijn positie afstand van de orangistische bewegingen Orangisme
Het orangisme is de verzamelterm voor het verzet tegen de Belgische afsplitsing van het Koninkrijk der Nederland onder leiding van Willem I van Oranje. Lees meer in België. Hij toonde zich verheugd dat het Nederlands in België een rol bleef spelen, al schatte hij door zijn optimisme de zaak te rooskleurig in. Hij bracht Nederlandstalige auteurs bij elkaar op de ambassade en adviseerde achter de schermen de organisatoren van het letterkundig congres van Gent in 1841. Meermaals maakte hij gewag van de bloei van de Nederlandse taal, waarbij hij signaleerde dat de katholieke clerus inzag dat het katholiek geloof en het 'Vlaams' de hechte pijlers van het Belgisch nationalisme zouden moeten zijn.