Dietsche Academische Leergangen

Gebeurtenis
Harold van der Kraan (2023, aanvulling), Pieter Van Hees (1998, aanvulling)

De Dietsche Academische Leergangen (1927-1934) waren vier bijeenkomsten die door het Dietsch Studentenverbond (DSV) werden georganiseerd op verschillende locaties in Nederland.

Alternatieve naam
Dietse Academische Leergangen
Periode
1927 -
1934
Leestijd: 3 minuten

Tussen 1927 en 1934 organiseerde de Groot-Nederlandse Groot-Nederland
Groot-Nederland is een politiek en cultureel begrip dat respectievelijk staat voor een staatkundige vereniging van België of Vlaanderen met Nederland en de culturele en taalkundige samen... Lees meer
vereniging het Dietsch Studentenverbond vier Academische Leergangen. Het opzet was om alle studenten die het Nederlands als moedertaal hadden, in contact te brengen met de Nederlandse universitaire wetenschapsbeoefening. De leergangen stonden open voor Nederlandse, Vlaamse en Zuid-Afrikaanse studenten. Ze werden naast de bestaande studentencongressen gehouden en haakten in op de voor de Eerste Wereldoorlog Eerste Wereldoorlog
De Vlaamse beweging is fundamenteel getekend door de Eerste Wereldoorlog. De oorlog maakte een verregaande democratisering onafwendbaar, met wezenlijke gevolgen voor het politieke draagv... Lees meer
ontwikkelde Vacantieleergangen, een initiatief dat Vlaamse studenten wilde laten kennismaken met de Nederlandse en met name de Nederlandstalige wetenschap en cultuur.

De eerste leergang werd door het DSV, afdeling Amsterdam, aan de stedelijke universiteit in dezelfde stad georganiseerd. Deze editie vond plaats van 4 tot 8 april 1927 en telde 700 deelnemers. Behalve een uitgebreide reeks colleges, verdeeld over vrijwel alle faculteiten, werden er diverse culturele manifestaties gehouden.

De tweede leergang duurde van 7 tot 12 april 1930. Deze keer namen zeven universiteiten en hogescholen in Nederland deel en werden de thema’s verdeeld over de verschillende locaties. Burgermeester Steinweg en de naar Nederland uitgeweken Vlaamse professor en gewezen activist Paul Bellefroid Bellefroid, Paul
Jurist Paul Bellefroid (1869-1959) was politicus voor de katholieke partij en zette zich in voor de vernederlandsing van de rechtspraak. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij betrokken b... Lees meer
verwelkomden in Nijmegen de Vlaamse en Zuid-Afrikaanse studenten. Bellefroid blikte in zijn toespraak terug op het de rijke Vlaamse culturele verleden en moedigde de studenten aan om in de dagelijkse omgang altijd zuiver Nederlands te spreken. In Utrecht was ook burgemeester Fockema Andreae lid van het erecomité van de leergang.

Van 14 tot 23 maart 1932 werd de derde leergang gehouden in Amsterdam en Wageningen. Rector-magnificus Thal Larsen van de landbouwschool in Wageningen waarschuwde in zijn toespraak dat de Dietse gedachte in sommige kringen dreigde te ontaarden in een politiek en staatkundig streven, en wees erop dat de meeste Nederlanders afkerig stonden tegenover een eventuele inmenging in de Belgische staat. Het kwam Larsen nadien op een felle repliek te staan van de Groot-Nederlandse redacteur en literatuurcriticus Pierre Henri Ritter Ritter, Pierre H.
Pierre H. Ritter (1882-1962) was betrokken bij de oprichting van De Dietsche Bond en het Dietsch Studentenverbond. Als hoofdredacteur van het Utrechts Stedelijk en Provinciaal Dagblad be... Lees meer
(jr.) in het tijdschrift Dietsche Gedachte Dietsche Gedachte
De Dietsche Gedachte (1926-1941) was het maandblad van de Dietsche Bond, een in 1917 opgerichte organisatie van Groot-Nederlandse strekking. Lees meer
. Voor Ritter waren de studentenbijenkomsten van het DSV te ‘plechtig’ en gematigd geworden.

De vierde en laatste leergang werd georganiseerd van 19 tot 23 maart 1934 en vond opnieuw in Wageningen plaats.

In dezelfde sfeer werden in het begin van de jaren 1930 de Delta-conferenties georganiseerd, waarbij men vraagstukken over Noord en Zuid wilde bespreken uitgaande van de eenheid van de Nederlanden. De eerste editie vond plaats in mei 1931 in Nijmegen. Verschillende professoren, waaronder de Leidse hoogleraar rechten en politicus Johannes Kielstra en de beroemde Groot-Nederlandse historicus Pieter Geyl Geyl, Pieter
Pieter Geyl (1887–1966) was een Nederlandse historicus met uitgesproken Groot-Nederlandse opvattingen, die een belangrijke rol speelde in het Vlaams-nationalisme tijdens het interbellum.... Lees meer
, gaven een voordracht over thema’s zoals de volksgemeenschap, volkskarakter en de opkomst en het verval van het Nederlandse nationaliteitsbesef. De tweede editie vond plaats in Utrecht in december 1931 met als spreker onder meer de Vlaams-nationalistische historicus Robert van Roosbroeck Van Roosbroeck, Rob
Robert van Roosbroeck (1898-1988) was een onderwijzer, publicist en historicus. Hij was betrokken bij het activisme en de collaboratie, onder andere als schepen van Antwerpen en lid van d... Lees meer
, die kwam spreken over ‘de staatskundige geschiedenis van het Delta-gebied tot het uiteenvallen van den Boergondschen staat’. De hierboven al genoemde Pierre Henri Ritter gaf een uiteenzetting over het ‘inheemsche Karakter onzer Letterkunde na 1880’. De voordrachten waren meestal in gestencilde vorm na de conferentie verkrijgbaar.

Het archief van het DSV berust in het Brabants Historisch Informatie Centrum in Den Bosch. Hierin bevinden zich dossiers over zowel de Dietsche Academische Leergangen als de Delta-Conferenties.

Literatuur

— G.W. van der Wielen, Van de Dietsche Academische leergangen en wat daarop is gevolgd, in: A. de Bruyne (red.), Bijdragen tot de geschiedenis van een generatie. Een liber amicorum voor Mr. Willem Melis, 1977, pp. 141-150.
— W. Voorthuysen, Trouw Dietsch: het Dietsch Studenten Verbond (1922-1941), Amsterdam, 2005.
— P. Ritter, ‘De Dietsche Jeugdbeweging op verkeerde paden’, in: Dietsche Gedachte, 1932, p. 157.

— https://proxy.archieven.nl/235/1AA31D15326A4A5A885B575E53947F50 [Inventaris van het archief van het Dietsch Studenten Verbond, geraadpleegd op 18 juli 2023]

Werken

— Programma van de IIen Dietsch Academischen leergang: 7-12 april 1930, 1930.
— Derde Dietsch Academische Leergang: 14 - 19 maart 1932: Amsterdam - Wageningen: gids voor Amsterdam, 1932.

Suggestie doorgeven

1973: Pieter Van Hees (pdf)

1998: Pieter Van Hees (pdf)

2023: Harold van der Kraan

Inhoudstafel