de Bethune, Jean-Baptiste
Baron Jean-Baptiste Emmanuel de Bethune (1853-1907) was een politicus en gouverneur van West-Vlaanderen die door Guido Gezelle werd gestimuleerd om in het Nederlands te publiceren, bijvoorbeeld in Rond den Heerd.
Jean-Baptiste-Emmanuel Bethune (in 1904 de Bethune), baron, was de oudste zoon van de neogotische architect Jean-Baptist-Charles Bethune. Hij studeerde rechten aan de Université catholique de Louvain (dr. jur. in 1875). Hij bouwde een politieke en bestuurlijke carrière uit als burgemeester van Oostrozebeke (1879-1885), provincieraadslid (1878-1903), lid van de Bestendige Deputatie (1892-1903) en gouverneur van de provincie West-Vlaanderen West-Vlaanderen
Lees meer (1903-1907). Hij was vanaf 1896 voorzitter van de Gilde van Sint-Thomas en Sint-Lucas, een Belgische katholieke kunstvereniging voor de studie en propaganda van de christelijke kunst. In het spoor van zijn vader volgde hij de richting van het Pugiaans neogotisch exclusivisme en het ultramontanisme. Hij was een actief, vooral Franstalig publicist en lid van talrijke religieuze, historische en kunsthistorische genootschappen en commissies voor monumentenzorg, archeologie en geschiedenis. Hij was ook initiatiefnemer van de tentoonstellingen in Brugge van de Vlaamse primitieven (in 1902) en van het Gulden Vlies (in 1907).
Jan Bruggeman
Reeds in zijn studententijd werd hij door Guido Gezelle Gezelle, Guido
Guido Gezelle (1830-1899) was een Vlaamse priester die de Vlaamse volkstaal verdedigde binnen het algemeen Nederlands. Hij verwierf grote bekendheid als lyrisch dichter van religieuze nat... Lees meer , vertrouweling van de familie de Bethune, gestimuleerd om in het Nederlands te publiceren. Dit resulteerde vanaf 1868 in een reeks Nederlandstalige bijdragen en korte mededelingen in Rond den Heerd Rond den Heerd
Rond den Heerd was een West-Vlaams geïllustreerd volks- en taalkundig weekblad, dat naar Engels model werd gesticht door James Weale en Guido Gezelle. Het profileerde zich als een ‘leer- ... Lees meer op het gebied van de kunstgeschiedenis en de wapenkunde. Ze verschenen anoniem of onder het pseudoniem Jan Bruggeman, naar zijn geboorteplaats Brugge. Het belang van die bijdragen is in het licht van de Vlaamse beweging niet zo groot, tenzij dat men in acht neemt dat ze van de hand zijn van een in het Frans opgevoed lid van een adellijke familie uit West-Vlaanderen die een poging ondernam om in verslagen van (kunst-)historisch opzoekingswerk ook het Vlaams als voertaal te gebruiken en zich daarbij liet corrigeren door zijn leermeester Gezelle.
Op een internationaal bibliografisch congres in Parijs in april 1888 hield hij op vraag van Frans de Potter De Potter, Frans
Frans de Potter (1834-1904) was historicus en letterkundige. Hij stond aan de wieg van twee belangrijke instituten: het Davidsfonds en de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letter... Lees meer een lezing over La Littérature flamande en Belgique durant la période 1877-1886, gepubliceerd in Magasin littéraire et scientifique (1888) en in vrije vertaling in Het Belfort Het Belfort
Het Belfort was een Vlaams katholiek tijdschrift ‘toegewijd aan Letteren, Wetenschap en Kunst’. Het verscheen van 1886 tot 1899. Lees meer (1888). Gezelle trachtte zijn adept het gebruik van het ‘Hollands’ Nederlands, dat hij De Potter verweet, af te zweren. Hij prees het Vlaams idioom aan. Reeds in 1887 ondernam Gezelle pogingen om zijn vriend als briefwisselend lid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal- en Letterkunde
De Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde (KANTL, 1886) is een instelling die zich in de loop van haar geschiedenis heeft ingezet zowel voor taalculturele, -wetenschappeli... Lees meer te laten benoemen, maar hij werd pas in 1904 werkend lid en in 1905 lid van de Bestendige Commissie Middelnederlandse taal- en letterkunde in de schoot van die Academie. In 1903 ontwierp de Bethune het neogotische praalgraf van Gezelle.
Werken
– Anoniem, Waar 't vliegen wil, etc. [Over de uitroep bij het verspringen van een ster te Geraardsbergen], in: Rond den Heerd, jg. 3, 1868, pp. 144.
– Anoniem, Dagwijzer [Mededeling over Geeraard Thol, in een tekst van Gezelle], in: Rond den Heerd, jg. 4, 1869, p. 202.
– Jan Bruggeman, Brieven LI [Over Wapen van de familie Lauwereyns de Diepenhede], in: Rond den Heerd, jg. 4, 1869, pp. 374-375.
– Anoniem, Anselm de Boodt [Korte mededeling over wapenteken van familie de Boodt], in: Rond den Heerd, jg. 5, 1870, p. 54.
– Anoniem, [Korte mededeling over bedevaart naar Jeruzalem door Grave van Rottermund, van Thienen], in: Rond den Heerd, jg. 5, 1870, p. 175.
– Anoniem, O.L.V. met den intepot [Brief], in: Rond den Heerd, jg. 5, 1870, pp. 227-228 en pp. 268-270.
– Jan Bruggeman, Brieven LI [Over zerkstenen familie van Haveskerke], in: Rond den Heerd, jg. 5, 1870, pp. 383-384.
– Jan Bruggeman, De Brugsche Zwanen [Over jaarlijks jachtfeest], in: Rond den Heerd, jg. 5, 1870, p. 407.
– Jan Bruggeman, Edelaere [Over zerken], in: Rond den Heerd, jg. 6, 1870-1871, p. 96.
– Jan Bruggeman, Het Broederschap van de Heilige Drijvuldigheid, te Gent, in: Rond den Heerd, jg. 6, 1870-1871, pp. 116-117, 163-164 en 190-191.
– Jan Bruggeman, Mayken Cooren [Brief], in: Rond den Heerd, jg. 6, 1870-1871, p. 248.
– Ik en Hij (R. d. H. en Jan Bruggeman), Koppen en vuisten, over een vondst in Veurne, in: Rond den Heerd, jg. 6, 1870-1871, pp. 357-359.
– Jan Bruggeman, Vanen en vaantjes [Over vanen, inz. over bedevaartwimpels van St.-Elooi, St.-Geertrui, enz.], in: Rond den Heerd, jg. 8, 1872-1873, pp. 3-6.
– Anoniem, Uit een ouden ciferboek [Over oude Vlaamse munten, met een lijst ‘Oude munten en geldweerden in A.B.C.’ ], in: Archiven-boek, jg. 1, 1873, pp. 5-7, 23-24 en 29-33.
– Anoniem, Dagwijzer (6 juni) [Over het wapen van Mattheeuw van Yrsel], in: Archiven-boek, jg. 2, 1873-74, p. 219 en 221.
– Jan Bruggeman, Poke of Pocket [Gewichts- eenheid], in: Rond den Heerd, jg. 21,1885-1886, p. 263.
– Anoniem, Waar 't vliegen wilt [Korte mededeling over namen van oude Vlaamse munten], in: Rond den Heerd, jg. 23, 1887-1888, p. 72.
– Baron Béthune, Het graf van Guido Gezelle, in: Dietsche Warande en Belfort, jg. 3, 1903, nr. 2, pp. 227-244.
Literatuur
– L. Schepens, De Provincieraad van West-Vlaanderen 1836-1921, 1976, pp. 375-379.
– F. Strobbe, De Gilde van Sint-Thomas en Sint-Luc (1863). Een genootschap ter bevordering van de neogotiek, in: Handelingen van de Geschied- en Oudheidkundige Kring van Kortrijk. Nieuwe Reeks, jg. 55, 1989, pp. 7-156.
Redactiegeschiedenis
Redactiegeschiedenis
1998: Piet Couttenier (pdf)
2023: Piet Couttenier