Brengier, Ernest

Persoon
Els Snick (2023, aanvulling), Hendrik Willaert (1998)

Ernest Brengier (1873-1940) was een componist die vooral bekendheid verwierf met de opera Gudrun, die mede door Cyriel Verschaeve een symbolische betekenis kreeg binnen de Vlaamse beweging.

Alternatieve naam
Ernst Brengier
Geboorte
Sint-Eloois-Vijve, 1 maart 1873
Overlijden
Gent, 25 juli 1940
Leestijd: 3 minuten

Ernest Brengier studeerde aan het conservatorium in Gent orgel bij Jozef Tilborghs, fuga en contrapunt bij Adolphe Samuel. Aan het eind van de 19de eeuw was hij in Antwerpen leerling van Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer
, die hem in de richting van de grote (Vlaams-)romantische genres duwde. Al getuigde Benoit over Brengier ‘Hij zal later als toondichter hoger staan dan ik’, toch hadden Brengiers werken (Agnes Bernauer, Twee koningskinderen, Liefdezucht, Bruiloftsklokken) niet het verhoopte succes.

Toen Brengier na de dood van Benoit geen aanstelling aan het conservatorium kreeg, keerde hij terug naar West-Vlaanderen. Hij werd textielfabrikant in Oostrozebeke, waar hij in nauw contact stond met de culturele kring rond Jozef Lootens Lootens, Jozef
Joris Lootens (1982-1955) was een West-Vlaamse brouwer, die als vriend, bewonderaar en mecenas een sleutelrol vervulde in de cultus rond het Vlaams-nationalistische boegbeeld Cyriel Versc... Lees meer
. Toch had hij een zekere bijval met zijn Studentenliederen (op tekst van Cyriel Verschaeve Verschaeve, Cyriel
Cyriel Verschaeve (1874-1949) was een West-Vlaamse priester, literair auteur, kunstbeschouwer en publicist, die bekend werd als icoon van de Frontbeweging en het opkomende Vlaams-national... Lees meer
), met gelegenheidscantates (Ascencio, Oost-Roosbeke, Leielied) en met het zangspel Grietje (op tekst van Ferdinand Rodenbach). Daarnaast schreef hij kwaliteitsvolle kunstliederen op gedichten van C. Ameye, René de Clercq De Clercq, René
Lees meer
, Hubert Melis Melis, Hubert
Hubert Melis (1872-1949) was een Vlaamse auteur en ambtenaar. Hij was van 1895 tot 1918 ambtenaar bij de stad Antwerpen, waarna hij werd geschorst op beschuldiging van activisme. Lees meer
en Albrecht Rodenbach Rodenbach, Albrecht
Albrecht Rodenbach (1856-1880) was een West-Vlaams studentenleider en dichter, die een sleutelrol speelde in het ontstaan van de Blauwvoeterij en de katholieke Vlaamse studentenbeweging. ... Lees meer
.

Van 1905 tot 1909 werkte hij aan een grootse opera Gudrun Gudrun
Lees meer
, een libretto van Lootens naar het drama van Rodenbach. In de volgende 25 jaar kreeg, deels onder impuls van Verschaeve, het al dan niet opvoeren van deze opera haast mythische proporties in de Vlaamse cultuurstrijd. Het ging op den duur niet meer over de waarde van de muziek maar om allerlei cultuur-ideologische betrachtingen. Brengier, die aan het componeren van Gudrun en aan heel de propagandastrijd achteraf een blijvende neurasthenie had overgehouden, verklaarde zelf: ‘Door Verschaeve's geestdriftig artikel (in het Rodenbachsblad, 1909) kwam het werk in de atmosfeer van de Vlaamse beweging te staan alhoewel het geenszins met die bedoeling werd geschapen.’

In 1929 werd een gedeeltelijke opvoering in concertvorm in Antwerpen (in de reeks Vlaamsche Concerten) enthousiast onthaald. Toen in 1934 een privé-Gudruncomiteit voldoende financiële middelen bijeen had gebedeld, werd de opera enkele keren uitgevoerd in Gent. De muzikale kwaliteit werd geroemd, maar de enscenering werd als haast niet te realiseren ervaren en de Rodenbach-romantiek als voorbijgestreefd.

In het kader van de hele Gudrun-propaganda hadden verschillende strijdliederen van Brengier enig succes: Het lied der Knapenschap (op tekst van A. Rodenbach) en zeven Verschaeve-liederen. Ook zijn meer intieme liederen werden heruitgegeven.

Rond 1950 (tien jaar na zijn overlijden) poogde een Brengier-fonds zijn werk weer te laten herleven, wat resulteerde in enkele plaatselijke herdenkingsconcerten in Oostrozebeke en een paar radio-uitzendingen, onder andere met liederen en een sterk ingekorte versie van Gudrun. In Oostrozebeke werd in 2015 de Prijs Ernest Brengier in het leven geroepen voor ‘bijzondere culturele prestaties’.

Literatuur

– C. Ameye, E. Brengier, in: West-Vlaanderen (1953), p. 157-158.
– J. Maddens, E. Brengier, in: Gamma (1976), p. 232-234.
– H. Willaert, E. Brengier, in: De Roede van Tielt (1993), p. 18-34.

Suggestie doorgeven

1973: Romain Vanlandschoot (pdf)

1998: Hendrik Willaert (pdf)

2023: Els Snick

Databanken

Inhoudstafel