Bond der Vlaamsche Liberale Maatschappijen

Organisatie

De Bond der Vlaamsche Liberale Maatschappijen (1885 – circa 1896) coördineerde in deze scharnierperiode de initiatieven van de verschillende liberale Vlaamsgezinde Gentse verenigingen.

Alternatieve naam
Liberale Vlaamse Bond van Gent
Oprichting
1885
Leestijd: 3 minuten

Om de activiteiten van het toenemende aantal Vlaamsgezinde liberale verenigingen in de regio van Gent in het laatste kwart van de negentiende eeuw te coördineren, werd in 1885 een koepelorganisatie opgericht. Op initiatief van het Van Crombrugghe’s Genootschap Van Crombrugghe's Genootschap
Lees meer
, de Maatschappij ter bevordering van Nijverheid en Wetenschappen en de Vlaamsche Liberale Vereeniging Vlaamsche Liberale Vereeniging
De Vlaamsche Liberale Vereeniging (1866-circa 1940) werd opgericht als drukkingsgroep binnen de Liberale Associatie van Gent. Door haar gematigde standpunten slaagde zij er gedurende enke... Lees meer
, werd in 1885 de Bond der Vlaamsche Liberale Maatschappijen boven de doopvont gehouden. De aanleiding was een huldiging van Julius de Vigne De Vigne, Julius
Julius de Vigne (1844-1908) was een Gentse advocaat en een Vlaamsgezind liberaal politicus. Hij was actief in talrijke Gentse Vlaamsgezinde liberale verenigingen. In het belang van de lib... Lees meer
, die in het voorjaar van 1885 voor het Hof van Cassatie een taaldispuut in het voordeel van de Vlaamsgezinden kon laten beslechten. Het betrof de geruchtmakende zaak-Matton, een lid van de Gentse Burgerwacht die in eerste en tweede aanleg was veroordeeld wegens het gebruik van het Nederlands tijdens een inspectie.

Op het programma van de Bond stond onder meer het gezamenlijk indienen van petities en verzoekschriften waardoor de Vlaamse eisen meer gewicht in de schaal konden leggen, en dit voor zowel nationale strijdpunten – bijvoorbeeld de toepassing van de taalwetten Taalpolitiek en -wetgeving
Situaties van taalonderdrukking vindt men wereldwijd. Daarom besteedt deze bijdrage eerst aandacht aan gehanteerde taalpolitieke strategieën. Ook in België verzette een gedomineerde taalg... Lees meer
– als lokale projecten zoals de bouw van een Vlaamse schouwburg. Tezelfdertijd wilde men een platform bieden voor het rekruteren en opleiden van capaciteitskiezers, die sinds 1884 een nieuwe categorie van kiesgerechtigden vormden naast de klassieke cijnskiezers.

De Liberale Kring van Akkergem, de Liberale Kring der Brugse Poort, het Willemsgenootschap, Maatschappij De Eendracht uit Ledeberg, het Taalminnend Studentengenootschap ’t Zal Wel Gaan 't Zal Wel Gaan
Lees meer
, de Zetternamskring, het algemeen bestuur van het Willemsfonds Willemsfonds
Het Willemsfonds (1851-heden) is een liberaal-vrijzinnige culturele vereniging en drukkingsgroep die het gebruik van het Nederlands promoot en ondersteunt. Lees meer
en zijn afdelingen Gent en Ledeberg sloten zich kort na de stichting aan bij de Bond. Later volgden nog de Laurentkringen en de Liberale Werkersverdediging. Camiel Imbrouck (1835-1886) werd verkozen tot eerste voorzitter en Paul Fredericq Fredericq, Paul
Paul Fredericq (1850-1920) was een vooraanstaande Gentse historicus, die als de officieuze ideoloog van het liberaal flamingantisme kan worden  omschreven. Als rector van de Gentse univer... Lees meer
werd secretaris.

De Bond organiseerde overlegvergaderingen en manifestaties en profileerde zich als een gematigde maar kritische waakhond van het Gentse stadsbestuur. Velen bleven zich echter ongemakkelijk voelen bij de electorale betrokkenheid van de Bond en discussies tussen voor- en tegenstanders waren dan ook legio. De invoering van het algemeen meervoudig stemrecht in 1893 bood een ideale kans om de knoop finaal door te hakken en de Bond richtte zelf een kiesvereniging op, de Vlaamsche Liberale Kiesbond van Gent. Deze opsplitsing vereenvoudigde ongetwijfeld het vinden van compromissen tussen de verschillende ledenorganisaties, maar daardoor verloor de Bond ook een deel van zijn impact en relevantie. Daarenboven concentreerde Paul Fredericq, intussen voorzitter geworden, zich veel meer op de werking van het Willemsfonds en van de Vlaamsche Liberale Kiesbond, waarvan hij eveneens voorzitter was. Dat leidde ertoe dat de Bond der Vlaamsche Liberale Maatschappijen rond 1896 in alle stilte van het toneel verdween.

Literatuur

Jaarboekje der Maatschappij ter bevordering van nijverheid en wetenschappen, 1887.
– P. Fredericq, Schets eener Geschiedenis der Vlaamsche Beweging. Tweede deel, 1908.
– W. de Mulder, Eenheid en verdeeldheid binnen de gelederen van de Gentse Liberale Associatie 1878- 1890, 1979.
– J. Verschaeren, Julius Vuylsteke (1836-1903). Klauwaard en Geus, 1984.
– B. D’hondt, Van Andriesschool tot Zondernaamstraat. Gids door 150 jaar liberaal leven te Gent, 2014.

Suggestie doorgeven

2023: Bart D'Hondt

Databanken

Inhoudstafel