Vandermeulen, Jozef
Jozef Vandermeulen (1869-1931) was een componist en dirigent van de socialistische harmonie Vooruit die regelmatig Vlaamse kwesties in zijn muzikale werk aan bod liet komen.
Jozef Vandermeulen was afkomstig uit een arbeidersmilieu. Hij studeerde muziek aan het Gentse conservatorium, onder andere bij Karel Miry Miry, Karel
Karel Miry (1823-1899) was muziekleraar, violist en dirigent. Hij componeerde tal van Nederlandstalige muziekstukken, waaronder De Vlaamse Leeuw. Lees meer . In 1891 behaalde hij de prestigieuze Prijs van Rome, en hij werd onder meer door Peter Benoit Benoit, Peter
Peter Benoit (1834-1901) was een Vlaamsgezinde componist en muziekpedagoog. Lees meer aangemoedigd in zijn werk. In 1892 werd hij dirigent van de socialistische harmonie Vooruit en in 1896 leraar aan het Gentse conservatorium. Als muzikaal leider van socialistische muziekkringen en criticus in het dagblad Vooruit Vooruit (1869)
Lees meer componeerde hij heel wat gelegenheidswerk voor de beweging en droeg ertoe bij dat de klassieke muziekcultuur (Wagner, Beethoven) naar de socialistische aanhang werd gebracht.
Zijn Vlaamsgezinde belangstelling mag onder meer blijken uit het feit dat Vandermeulen in 1905 de muziek schreef bij De Vlasgaard, een zangspel in drie bedrijven van de flamingantische dichter René de Clercq De Clercq, René
Lees meer . In 1902 reeds componeerde hij in opdracht van de Belgische Werkliedenpartij Belgische Werkliedenpartij
Lees meer de cantate Op de Groeninghekouter op tekst van Léonce du Castillon Du Castillon, Léonce
Léonce du Castillon (1869-1941) engageerde zich als sociaal voelende Vlaamsgezinde gedurende een aantal decennia in het daensisme, waarvan hij zich na 1900 echter geleidelijk verwijderde.... Lees meer . Daarin verwees hij via het thema van het zegevierende middeleeuwse gildenleger, samengebracht in een groot massaspel, naar de strijd van de 19de-eeuwse arbeidersklasse. In 1911 schreef hij ook nog de muziek bij Voor 't volk geofferd een zangspel over het leven van Emiel Moyson Moyson, Emiel
Lees meer , op een libretto van de flamingantische socialist Johan Lefèvre Lefèvre, Johan
Johan Lefèvre (1881-1960) was een Gentse onderwijzer, schrijver en componist die zich inzette voor de vernederlandsing van de Gentse universiteit en tijdens de Eerste Wereldoorlog voorzit... Lees meer . Hoewel Vandermeulen geen publieke standpunten innam met betrekking tot de Vlaamse strijd, getuigt zijn werk toch van de geestelijke en culturele wisselwerking tussen intellectuelen uit de socialistische en Vlaamsgezinde milieus te Gent rond de eeuwwisseling.
Werken
– Artikelen in Vooruit; De sociale gids.
– Ter eere der communehelden: pro memorium, oratorio, 1894.
– Levensbeschrijving van Richard Wagner en analyse van "Tannhaüser", 1897.
– Op de Groeninghekouter, 1902.
– De Vlaschgaard, 1905.
– Voor 't volk geofferd, zangspel over Emiel Moyson, 1911.
– Richard Wagner als revolutionair, 1913.
– Pro memoria: oratorio in 2 deelen, 1922.
– 1875-1925: Gulden jaarfeest der Socialistische Vlasbewerkersvereeniging van Gent, groote kunstavond, 1925.
Literatuur
– A. Bracke, Jef Vandermeulen en de Vlaamse socialistische beweging, in: Mens en taak, jg. 4, 1972, pp. 102-110.
– A. Bracke, Een vergeten Gentse toondichter: Jef Vandermeulen, in: De vrienden van de lyrische kunst, IV, 1974, pp. 1-3.
– G. Depamelaere, René Declercq, uit liefde alleen..., 1977.
– G. Vanschoenbeek, De wortels van de sociaal-democratie in Vlaanderen, RUG, onuitgegeven doctoraatsverhandeling, 1992.
Redactiegeschiedenis
Redactiegeschiedenis
1998: Guy Vanschoenbeek
2023: Amsab-ISG