Lejeune, Jules
(Luxemburg 5 mei 1828 – Brussel 18 februari 1911).
Was doctor in de rechten (1851) en in de politieke en administratieve wetenschappen (1852) aan de Université libre de Bruxelles (ULB), hoogleraar aan de ULB en advocaat bij de balie van het hof van cassatie. Lejeune was van 1887 tot 1894 minister van justitie en als zodanig de hervormer van het Belgische strafrecht met een aantal sociale wetten, waaronder die van 1888 op de voorwaardelijke veroordeling en de voorlopige invrijheidsstelling. Hij was verder provinciaal senator voor Brabant van 1894 tot 1900 en werd in 1894 minister van staat.
Lejeune heeft zich ingezet voor een correcte toepassing te Brussel van de taalwet van 3 mei 1889 in strafzaken (gerecht). In 1890 vroeg hij het parket te Brussel de nietigheid van de Franse rechtspleging te vorderen indien de beklaagde als Fransonkundige moest worden beschouwd. Van dan af velde de Brusselse correctionele rechtbank Nederlandstalige vonnissen. Dat droeg sterk bij tot de oprichting van het Vlaams Pleitgenootschap bij de Balie te Brussel in 1891.
Lejeune verbond zijn naam ook aan de taalwet van 4 september 1891, waardoor onder meer voortaan de hoven van beroep te Brussel en te Luik strafprocessen in de taal van de vorige aanleg zouden behandelen. Hij verzette zich wel tegen een andere bepaling die een Vlaamse meerderheid aan de regering opdrong, namelijk dat advocaten voortaan konden eisen dat hun tuchtzaak in het Nederlands werd behandeld, hoewel ze toch Frans kenden. De V.B. begon inderdaad op te komen voor de eentaligheid van Vlaanderen. Lejeune zat niet op deze golflengte. Dat bleek overduidelijk in 1897, bij de parlementaire bespreking van het wetsvoorstel-Juliaan de Vriendt-Edward Coremans (1895) voor de officiële gelijkstelling van de Franse en de Nederlandse taal. De Senaat nam op 5 februari 1897 een amendement van Lejeune aan waardoor het door de Kamer in november 1896 goedgekeurde wetsvoorstel werd afgezwakt. Deze stemming in de Senaat vormde het beginpunt van de massale agitatie van Vlaamse zijde, die succesvol zou worden bekroond met de goedkeuring in 1898 van de Gelijkheidswet.
Literatuur
H. le Bon, 'Jules Le Jeune', in Rechtskundig Tijdschrift (1911), p. 1-3;
M. Biermé, Jules Lejeune. Un grand humain, 1927;
J. Dupréel, 'Lejeune, Jules', in BN, XXXIII, supplément 5, 1966;
H. van Goethem, De taaltoestanden in het Vlaams-Belgisch gerecht 1795-1935 (Verhandelingen van de KAWLSKB, klasse der letteren, jg. 52, nr. 134, 1990).
