Lannoo, uitgeverij
opgericht te Tielt op 1 juni 1909 door Joris Lannoo.
De ouders van Joris Lannoo, Jozef en Elodie Maes, kochten in 1909 - - het jaar dat Joris in de retorica zat – de drukkerij Horta-Herreboudt. Na zijn studies stapte Joris Lannoo in het bedrijf en bracht er een boekhandel en drukkerij-uitgeverij in onder. In 1959 werd het familiebedrijf omgevormd tot een personenvennootschap met beperkte aansprakelijkheid (pvba). Drie van zijn kinderen namen de leiding van de drie afdelingen van het bedrijf op zich: Godelieve de afdeling grafiek, Jan de drukkerij en Godfried Lannoo de uitgeverij. In de jaren 1960-1970 werden de eerste niet-familieleden opgenomen in de directie. In 1985 werd de pvba omgevormd in een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid (bvba). In 1988 werd een naamloze vennootschap opgericht en in en in 1991 werd het bedrijf gesplitst in twee naamloze vennootschappen: de Uitgeverij Lannoo en de Drukkerij Lannoo. In de Uitgeverij Lannoo werden de uitgeefactiviteiten, zowel van boeken als van papierwaren (Lannoo Graphics), ondergebracht. De uitgeverij richtte in 1993 een Franstalige afdeling op, les Editions Racine (Brussel), die Franstalige publicaties rond (kunst)historische en actuele thema's uitgeeft. Tevens werd de uitgeverij georganiseerd rond zes deelfondsen: kunst en architectuur, toerisme en cartografie, lifestyle, jeugd- en kinderboeken, nieuwe media en algemeen fonds. Daarnaast verzorgt Uitgeverij Lannoo ook de distributie van haar eigen uitgaven en van diverse andere Vlaamse, Nederlandse en internationale uitgevers. Deze activiteit werd ondergebracht in Distrimedia. Vanaf 1994 werd Matthias Lannoo, zoon van Godfried Lannoo, algemeen directeur van de Uitgeverij Lannoo.
Drukkerij-uitgeverij Lannoo begon haar activiteiten op een moment dat er in Vlaanderen, buiten De Nederlandsche Boekhandel, geen commerciële uitgeverij bestond. Op 11 juli 1909 verscheen de eerste eigen uitgave, Vliegt de Blauwvoet? Storm op zee! Liederen voor het Tieltsch Studentengild, een bundel Vlaamse strijdliederen. Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog was er een tiental boeken verschenen, sommige reeds met het door Joe English ontworpen uitgeversmerk van een man aan het roer van een vikingschip vol boeken met een klauwende leeuw op het zeil en de leuze "Den lande en volke getrouw" op de mastwimpel. Nadien bleef de uitgeverij een Vlaamse en Vlaamsgezinde lijn volgen, met werk van auteurs als Stijn Streuvels, Lodewijk Dosfel, René de Clercq, Ward Hermans, Frans Daels, Desiderius A. Stracke, Albrecht Rodenbach, Guido Gezelle, Ernest van der Hallen en Emiel van Hemeldonck. Er werd volkslectuur van onder anderen Arthur Coussens en Warden Oom uitgegeven, evenals een werk over De Vlaamsche Vlagge (Het Vlaggeboek, 1926). Voor de grafische vormgeving werd vaak een beroep gedaan op Jos Speybrouck. Daarnaast werden vele werken over Vlaanderen en de V.B. uitgegeven, waaronder bijvoorbeeld De Vlamingen. Een volk in beweging, een natie in wording van Manu Ruys (1975), The Fair Face of Flanders van Patricia Carson (1995), de Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1973-1975) en de Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging (1998). Lannoo publiceerde van bij het begin ook talrijke religieuze werken, waaronder zowel geschriften voor het volk, als theologische studies en boeken over katholieke en algemeen-christelijke thema's.
In de loop der jaren groeide en verbreedde het boekenfonds, waardoor de klemtoon steeds minder kwam te liggen op 'Vlaams en katholiek'. De nadruk op katholiek in de strikte zin evolueerde naar aandacht voor het oecumenische in de ruime betekenis van het woord. Daarnaast evolueerde Lannoo van bewuste en strijdbare Vlaamsgezindheid naar meer nadruk op de Nederlanden als geheel. Dit uitte zich in talrijke contacten met Nederlandse uitgevers en pogingen om door te dringen op de Nederlandse markt, wat in 1950 leidde tot de opening van een agentschap in Den Haag. Vanaf 1964 verliep de distributie via wisselende Nederlandse uitgevers die optraden als monopoliehouders. In de loop van de jaren 1980 nam de samenwerking met Nederlandse uitgevers sterk toe, maar dan vooral via de formule van co-edities. In absolute getallen is het aantal titels over de V.B. niet afgenomen, maar door de sterke uitbreiding van het boekenfonds gedurende de laatste tien jaar (in 1997 ongeveer 250 nieuwe titels), is er relatief gezien wel een daling. De drukkerij en de uitgeverij Lannoo hebben steeds grote aandacht besteed aan de hoge kwaliteit van vormgeving, druk en afwerking. Zo droeg Lannoo er toe bij dat Vlaamse uitgaven op een internationaal niveau gebracht werden. Dit bracht heel wat bekroningen in binnen- en buitenland met zich mee.
Literatuur
R. Vanlandschoot, Joris Lannoo. Drukker en uitgever voor Vlaanderen. 1891-1971, 1984;
L. Simons, Geschiedenis van de uitgeverij in Vlaanderen, II, 1987.
Verwijzingen
zie: antisemitisme.
