Spaeninkx, Thaddeus
(Tombeek 23 mei 1872 – Baarle-Hertog 20 mei 1947).
Was de zoon van een Vlaamsgezind leraar en opvoedkundige aan de normaalschool te Mechelen. Spaeninkx studeerde in deze stad aan het verfranste Sint-Romboutscollege en werd in 1896 tot priester gewijd. Tot in 1914 was hij leraar aan het Klein Seminarie van Hoogstraten, waar hij Duits, Engels en Frans doceerde. Van 1914 tot 1918 was hij directeur bij de zusters van het Kind Jezus te Borsbeek. Na een verblijf in de gevangenis wegens zijn aandeel in het activisme werd hij directeur van de broeders van Christelijke scholen te Baarle- Hertog (1921-1946).
In de jaren dat het blad De Student nog verboden was, hield hij de Vlaamsgezinde leerlingen menigmaal de hand boven het hoofd en stimuleerde hun flamingantisme. Hij begeleidde Frans van Cauwelaert bij zijn eerste stappen in de katholieke Vlaamse studentenbeweging en onderhield met hem een boeiende correspondentie.
Sedert 1906 was hij de geestdriftige promotor van het Algemeen Beschaafd Nederlands, dat hijzelf in Nederland ging aanleren. Aan de hand van een klein eigen cryptisch handboekje doceerde hij in de drie hoogste humanioraklassen tussendoor fonetiek en Nederlandse uitspraak, die niet op het leerprogramma stonden, maar ijverig werden gevolgd. Zijn leerlingen zijn in het hoger onderwijs later overal vurige voorvechters voor het Algemeen Beschaafd Nederlands geweest. Ook op de Leuvense Vacantieleergangen gaf hij een aantal lessen uitspraak. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij een van de vele medewerkers bij de Duitse commissie, belast met het voorbereidende werk voor de vernederlandsing van de universiteit. Beïnvloedde mede Lodewijk Dosfels beslissing het professoraat aan de vernederlandse Gentse universiteit te aanvaarden. Ook Jules Persyn sprak hij hierover aan, maar die weigerde alhoewel hij aanvankelijk zijn jawoord had gegeven. Ondanks zijn activistische sympathieën bedankte Spaeninkx voor het lidmaatschap van de Raad van Vlaanderen, overtuigd dat hij maar diensten kon bewijzen aan de Vlaamse zaak door niet op de voorgrond te treden.
Spaeninkx was ook de ziel en de verantwoordelijke leider van de keurige, zeer wetenschappelijke reeks Nederlandsche Schrijvers voor het Middelbaar Onderwijs (21 deeltjes), die enig succes kende.
Werken
Over de algemeene uitspraak van het Nederlandsch, z.j.
Literatuur
Komaan, jg. 3 (1938), p. 81-90; jg. 6 (1947), p. 95-96;
Uit het archief van Frans Van Cauwelaert, 1971;
M. van Mechelen (ed.), Uit de briefwisseling van Frans Van Cauwelaert, 1985-1986.
