Brughmans, Maria
(Antwerpen 19 december 1893 – Mortsel 19 juni 1972). Echtgenote van Jozef van den Heuvel.
Was de dochter van een Vlaamsvoelende Antwerpse tabaksfabrikant. Brughmans studeerde aan het Hoger Onderwijsgesticht voor Juffrouwen te Antwerpen en kwam via haar broer in contact met de leden van de katholieke Vlaamse studentenbeweging. In 1912-1913 stichtte ze met haar studiegenoot Herlinda Hendrix de meisjesbond Klimop, die aanwezig was op een op 3 april 1913 door Gabriëlla van Caeneghem in Sint-Niklaas samengeroepen "algemene vergadering voor Vlaamsche studerende meisjes". Daar werd een voorlopig algemeen bestuur gevormd met Van Caeneghem (voorzitster), Brughmans en Hendrix (schrijfsters), Maria Laporta (ondervoorzitster) en G. Seys (schatbewaarster). Allen werden op de eerste landdag voor Vlaamse meisjesstudenten te Oostakker, op 16 september 1913, in hun functie bevestigd.
Tijdens de Eerste Wereldoorlog hield Brughmans de werking van Klimop gaande. Na de bevrijding was ze de meest dynamische kracht achter de naoorlogse heropbloei van de katholieke Vlaamse meisjesbeweging. Als ondervoorzitster bracht ze de werking van de Landsbond voor Katholieke Vlaamsche Meisjesstudenten weer opgang, met als bekroning een landdag in Gent op 11 augustus 1919. Vanaf april 1919 nam ze initiatieven om een eigen tijdschrift op te richten. In oktober 1919 werd ze hoofdredactrice van Gudrun en terzelfder tijd voorzitster van de Vlaamse meisjesbond aan de Katholieke Vlaamse Hogeschool voor Vrouwen te Antwerpen. Van februari 1920 af was ze voorzitster van de Landsbond, maar reeds in november van datzelfde jaar werd ze nog voor een jaar opnieuw ondervoorzitster. Intussen bleef ze Gudrun redigeren. Zij was een zeer geliefde spreekster bij de bonden en op land- en gouwdagen.
Werken
Katholiek Vlaamsch Familieleven, z.j.;
Katholieke Vlaamsche Meisjesbeweging. Uitgave van den Landsbond der K. Vl. Meisjes, 1920;
'Pater Reypens en de Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging', in Dr. L. Reypens s.j. Persoon en gedachte. Huldebijdragen, 1965, p. 8-14.
Literatuur
H. Verbanck, De Katolieke Vlaamse Meisjesbeweging. Van kultureel vormingsideaal tot politiek bewustzijn. 1913-1926, KUL, onuitgegeven licentiaatsverhandeling, 1975;
id., 'Laatslaapstertje ontwaakt (1913-14). De katholieke Vlaamse Meisjesbeweging', in WT, jg. 40, nr. 2 (1981), p. 83-98;
id., 'De Katholieke Vlaamse Meisjesbeweging in oorlogstijd (1914- 1918)', in WT, jg. 40, nr. 4 (1981), p. 229-238;
Verschaeve en de Vlaamse meisjesbeweging. Colloquiumnummer Verschaeviana. Jaarboek (1983).
Verwijzingen
zie: vrouw.
